Ełexiìtǫ ; Ehts’ǫǫ̀ / Mámawi Wánaw Ohci

Ełexiìtǫ ; Ehts’ǫǫ̀ /  Mámawi Wánaw Ohci
Omasinihipéhikéw; Casey Koyczan

Ispí nókwahki Niski písim 30 isko Alíki písim 29, 2021
Ité ká-wánawi nókwahk

Omasinipéhikéw Otitwéwin
“Ełexiìtǫ ; Ehts’ǫǫ̀” isinihkátéw oski osihcikéwin ká-wíhtamákémakahk awiyak ká-isi-kiskinwáhamasot; é-ápacihtát nanátohk towíhkán oski ápacihtáwina kita wasimé kiskénitahk akwa nisitohhtahk wina tipinaw otayamiwin, kayahté isihcikéwin, ácimowina akwa otápwéhtamowina.

Ispí é-kí-nakatamán nitihtáwin Osáwi Móhkomán (Yellowknife) tépakohp é-itahtowaskíwiniyán, nikí-wanitán nitápwéhtamowin akwa nitisihcikéwin; misiwé nékápéhanohk itéhké Kánata nikí-tatamiskawáwak kwayask kotakiyak ininiwak, máka nína tipinaw nitininímak akwa nitayamiwin namwác kisiwák ohci ihtakwana. Ká-pé-pimátisiyán, áskaw nikí-kíwán ékoté isi Kíwétinohk Askiy (Northwest Territories) akwa ékota nikí-ati-ohci kískénihtén awénikik óma nínanán (Ocípowayának) Dene akwa nitisihcikéwinána, ninikamonána, nitápwétamowinána, máka namóna ohci wéhtan kita nisitawinikátéki. Niki-iténitén, é-pé-ohci awásisíwiyám, kita kakwé kiskénitamán akwa nisitohtamán kayahté pimátisiwin akwa kita ápachihtáyán anihi oski ápacihtáwina kita awasimé kiskénitamán pé-kayás ohci. Kiyám wina é-animahk, ékota nikí-ohci miskén kékwán é-wícihikoyán poko ité é-ayáyán.

• Kita misiwé ápacihániwahk pisiskiw ká-nipahiht. NImasinipéhikanihk ninókohtán anima tótamowin, éka kita ,méstinaman kékwán pisikiw owiyawihk ká-ohtinaman.

• Kita kíwé,mékiyan kékwána ká-ohtinaman ochi askíhk, é-pimotéhoyan, akwa é-kiyokawacik kitótéamk akwa kiwáhkomákanak.

• Píkiskwéwi kiskénitamohiwéwin máwac é-kistápatahk, wáwís éká kapé é-wápamacik anikik ká-sákihacik akwa ká-otaménimacik.

• Ayamihtá akwa kiskisi ácimowina akwa ácanohkéwina ité ochi Ocípowayának; éwako anihi nikí-pé-wícihikon tán(i)si ké-isi-osihtáyán, tán(i)si ké-itihtákwahki, akwa ké-isinákwahki.

• Ká-isi-maskawisímakahki ninakamowinána; wina osám poko nipóhk é-ohciyahk, awasimé, ninikihkipaniwin, awasimé nimósihtánán, tápiskóc kéyápic é-wícéwáyáhkok kitótápánának.

• Kwayask kinawápahta akwa mámitonénita anima Maskihkiyáhtik akwa okiskinwáhamákéwina; mihcét pítos ininiwak pimitisahamwak óté misiwé Mi(s)kináhk askiy, akwa nisitohtamwak tán(i)si kita kí-isi-nisitohtamahk kotakiya isihcikéwina akwa tápwéhtamowina. Néwo anihi kíhkíyawa ká-ihtakwahki waskáhikanihk, éwakwani anihi néwo itéhkéya, kiskinwáhamákéwina, akwa isinástéya anita Maskihkiyáhtikohk.

• Namóna awasimé nikaképátisin éká tápwé é-kí-pakaskwéyán nitayamiwin; pahpítos ité é-kí-isi-ayáyán, namóna ohci ispaniw kita kisiwák kiskénitamán akwa kita ápacihtáyán nitayamiwin. Inikohk kita pimátisiyán, éwako nipakosénimon kita kiskénitamán nitayamiwin Tlico, cikémá, poko ispí ka-kí-kiskinwáhámáson kitayamiwin.

• Kocihtáwin ohcitaw poko kita ápatahk kita awasimé ihtakwahk kiskénihcikéwin; mihcét towíhkán oski ápacihtáwin akwa mína tipinaw nína nitósihtáwina nókohtániwana nitihcikéwinána, nitápwétamowinána, akwa mámawi máminawátamáhk.

• Sóhki atoskék akwa kisténimitotok; mékwác é-ohpikéyán nikíníkomáwak nikí-kiskinwáhamákwak kita sóhki atoskéyán akwa kita kiskénimak pítos ininiw.

• Pimitisaha “Cípowayán Wanasiwéwin”. Mékwác é-ohpikéyán nikí-kakwé pimitisahén kiskinwáhamákéwina inikohk é-isi-kaskihtáyán; kiyám wina áskaw pítos ité é-kí-isi-wápahtamán, mósak nikí-kakwé miskén óho kiskinwáhamákana kita nókohtáyán anihi kiskinwáhamakana Cípowayának ininiwak ká-kí-osihtácik:
o Wá-wícihitok.
o Mátinamáké kékwán é-ayáyan.
o Kwayask isi ayá, káwina pikwanitaw kíhkáwéta.
o Nipá é-tipiskák akwa atoské é-kísikák.
o Kisténimik okéhtéyátisak akwa kahkinaw kékwán ká-wápahtaman.
o Oskátisak kita kwayask itahkamikisicik.
o Sákititok inikohk kita kaskihtáyék.
o Kapé kakwé mimwénitamok.
o Aniské méki anihi kiskinwáhamákana.

Mistikwak ká-akocihkik, iténitákwán péyakwan tápiskóc askiy osóhkímakan akwa ká-isi-wáhkohtamahk askiy. Ká-tépihtákwahk mistikohk ohci nikamowin akwa itihtákwana, kiwíhtamákon é-isi-táhtipénitákosiyahk. Ocípowayán opakamiskwa, ká-sóhkitákosinit kitohcinak, akwa ká-mámawi
nikamonániwahk, ita ká-isichikániwahk, anisiniw ati miskam ékota é-tipénitákosit.
Anihi kocihtáwina é-ápacihtániwahki Cópowayának okiskénihcikéwiniwáw ékosi péyakwan ki-isi -kiskinwáhamákon kita nisitohtaman akwa mína kita ati aniské kiskénitaman kina tipinaw ká-isíhcikéyan akwa kitápwéhtamowin.

Kinanáskomitináwáw/ Mashi Cho
Casey Koyczan

Omasinipéhikéw Opimátisiwin
Isihcikéwin, oski tótamowin akwa kitaskínaw mámawi ihtakwana kita osihcikémakahk mámawi isihcikéwin. Kipimátisin(án)aw tahhto kísikáw é-ápacihtatáyahk kikiskinwámákéwina ká-kí-pé-mínikawiyahk, péskis é-ápacihtáyahk oski kékwána. Kikí wícihikonánaw óho oski ápacihtáwina kita awasimé nisitohtásoyahk, ité ká-kí-ohciyahk, awénikik kínanánaw, akwa mína níkanihk ká-wi-isi-ayáyahk.

Casey Koyczan awa, Tlicho Dene, kí-mawasako kisinwáhamásow Osáwi Móhkománihk Kíwétinohk Askiy ohci, kita awasimé nisitohtamahk ininiwi isihcikéwin akwa oski ápacihtáwina, akwa kita kí-nisitohtániwahki isihcikéwina akwa mína askíwi nisinawácihtáwina misiwé óta askíhk. Kakwé nókohtáw, anihi ká-ápacihtát kita masinipéhikét, kéhciwáhk óta askíhk é-kí-ohci otinikátéki. É-kí-pé-wápahtahk mihcét pawámi osihcikana akwa níkánihk isi, Koyczan kikinam mihcét kékwána óta tipinaw askíhk ká-ohcipaniki.

Misiwé askíhk kiskénitákosiw akwa mína kí-wícihiwéw, é-kí-paminahk okiskinwáhamákéwin, nókohtáwina, métawéwina, akwa wíci wíhtamákéwin misiwé askíhk tápikóc óho askiya, Atihkwaskíhk (Finland), Colombia, Chile, Mexico, Timiywaskíhk (The Netherlands), akwa Akanásíwaskíhk (UK). Okitohcikéw,  otayahtiw, omasinahikéw, okiskinwáhamákéw, onáníw, omasinipéhikéw, otisinákohcikéw akwa opíkiskéstamákéw.

Ayáw Kiskinawácihcikéwi Masinahikan óté ohci Lethbride College, Ispáhké Masinahikan óté ohci Thompson Rivers University, akwa mékwác kísihtáw Ániské Masinahikan óta University of Manitoba.

Ihtáwin Mitéw (Urban Shaman): Contemporary Aboriginal Art Gallery nanáskomow sítoskátowin, kapé askiy otótémowáwa, owícihiwéwak, ihtáwin akwa ká-sítoskákocik, NCI FM, CAHRD, Winnipeg Foundation, Manitoba Heritage, Government of Canada, the Winnipeg Arts Council, the Manitoba Arts Council, the Canada Council for the Arts ~Miigwetch/ Hai Hai/ Ekosi / Merci/ Thank you